گبه، این فرش زیبای عشایری با طرح‌های ساده و دلنشین، نه تنها یک کفپوش، بلکه آینه‌ای از فرهنگ و هنر اصیل ایرانی است. تار و پود پشمی و بافت خاص گبه، به آن دوامی کم‌ نظیر می‌بخشد، اما مانند هر فرش دیگری، برای حفظ زیبایی و طول عمرش نیاز به مراقبت و تمیز کردن گبه به روش صحیح دارد.

اگر شما هم نگرانید که هنگام شستشو، به بافت ارزشمند گبه‌تان آسیب بزنید، در این مقاله جامع و کامل، گام به گام شما را با بهترین روش‌های نگهداری، نظافت روزانه و شستشوی عمقی گبه آشنا خواهیم کرد.

چرا تمیز کردن گبه اهمیت ویژه‌ای دارد؟

1. گبه‌ها معمولاً دارای پرزهای بلندتری نسبت به سایر فرش‌ها هستند و بیشتر از پشم طبیعی بافته می‌شوند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود:
2. جذب گرد و غبار: پرز بلند، محیطی ایده‌آل برای جمع‌آوری گرد و غبار، ذرات ریز و پرزهای حیوانات خانگی است.
3. حساسیت به رطوبت: پشم طبیعی در برابر رطوبت زیاد و مواد شیمیایی قوی، ممکن است دچار تغییر رنگ، زردی یا حتی پوسیدگی شود.
4. حفظ ارزش: گبه‌های دستباف، یک اثر هنری هستند. تمیز کردن گبه با روش‌های نادرست می‌تواند ارزش مادی و هنری آن را کاهش دهد.

1. نظافت و نگهداری روزانه گبه (مراقبت‌های پیشگیرانه)

نظافت روزانه صحیح بهترین راه برای به تعویق انداختن شستشوی کامل فرش گبه است و عمر آن را افزایش می‌دهد.

جارو کشیدن و گردگیری صحیح

قدرت جارو برقی: برای گبه‌های پرز بلند، قدرت مکش جارو برقی را روی حالت متوسط یا کم تنظیم کنید تا الیاف پشمی آسیب نبیند.
جهت جارو کشیدن: جارو برقی را در جهت خواب گبه حرکت دهید تا گرد و غبار بهتر خارج شود و الیاف آسیب نبیند.
تکان دادن گبه: اگر فرش کوچک است، می‌توان آن را به آرامی و دور از نور مستقیم خورشید تکان داد. برای گبه‌های بزرگ یا قدیمی این کار توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است بافت آسیب ببیند.

گردش هوای منظم

گبه‌ها مستعد جذب بو و رطوبت هستند. هر از گاهی فرش را در معرض هوای آزاد (نه زیر آفتاب مستقیم و داغ) قرار دهید تا هوادهی شود و بوی نامطبوع و رطوبت آن از بین برود.

2. روش‌های تمیز کردن گبه در منزل

در روش سنتی استفاده از سرکه و شامپو فرش ملایم، یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها برای تمیز کردن گبه در منزل است.

مواد لازم:

• شامپو فرش با PH خنثی (بدون مواد سفیدکننده قوی)

• آب ولرم (به هیچ وجه داغ نباشد)

• اسفنج نرم یا پارچه نخی تمیز

• سرکه سفید (اختیاری، برای درخشندگی و ضدعفونی)

مراحل انجام کار:

1. مقداری شامپو فرش را در آب ولرم حل کنید تا کف ملایمی ایجاد شود.

2. اسفنج را فقط به کف آغشته کنید و به آرامی روی سطح گبه بکشید.

3. هرگز آب و کف را مستقیماً روی گبه نریزید تا به عمق الیاف نفوذ نکند.

4. با یک پارچه نخی تمیز آغشته به آب، کف‌ها را از روی گبه پاک کنید.

5. برای درخشندگی بیشتر، می‌توانید یک پارچه را به محلول رقیق سرکه سفید (یک فنجان سرکه در چهار فنجان آب) آغشته کرده و روی گبه بکشید.

6. گبه را در محلی با تهویه مناسب پهن کنید تا کاملاً خشک شود. خشک شدن کامل، کلید جلوگیری از بوی بد و پوسیدگی است.

لکه‌ بری فوری

در مورد لکه‌ها روی فرش، اقدام فوری و استفاده از مواد مناسب پاک‌کننده بسیار حیاتی است تا از تثبیت لکه و آسیب به بافت فرش جلوگیری شود. هر نوع لکه روش مخصوص خود را دارد و باید با دقت و بر اساس جنس فرش و نوع لکه اقدام کرد. در جدول زیر، انواع رایج لکه‌ها و روش‌های پیشنهادی پاک‌کردن آن‌ها آورده شده است:

3. چه زمانی نباید گبه را در خانه بشوییم؟

در شرایط زیر، به شدت توصیه می‌شود که کار تمیز کردن گبه را به قالیشویی‌های مجاز و متخصص در شستشوی فرش‌های دستباف بسپارید:

• قدمت بالا: اگر گبه شما قدیمی، عتیقه یا دارای بافتی شکننده است.
• رنگ‌های طبیعی و گیاهی: اگر گبه با رنگ‌های کاملاً طبیعی و گیاهی رنگرزی شده است (این رنگ‌ها ممکن است در اثر شستشوی نادرست با هم ترکیب و رنگ پس دهند).
• لکه‌های عمیق و وسیع: لکه‌هایی مانند خون، مواد شیمیایی یا لکه‌های بزرگی که مدت زیادی روی فرش مانده‌اند.
• بافت آسیب دیده: وجود پارگی، پوسیدگی یا شل شدن در گره‌های فرش.
• وزن زیاد: شستن گبه‌های بزرگ و سنگین، خشک کردن کامل آن‌ها را در خانه تقریباً غیرممکن می‌کند و خطر پوسیدگی فرش به شدت بالا می‌رود.

4. رفع بوی نامطبوع و بیدزدگی گبه

گبه‌ها به دلیل بافت پشمی و پرز بلندشان، مستعد جذب رطوبت و بوی محیط هستند و همچنین در معرض خطر بیدزدگی قرار دارند. برای حفظ سلامت و بوی خوش گبه، لازم است با روش‌های ساده‌ای از آن محافظت کنید.

از بین بردن بوی بد گبه

1. بوی نم، کهنگی یا ادرار حیوانات از مشکلاتی است که گبه به دلیل جنس پشمی‌اش مستعد آن است.
2. جوش شیرین (بهترین راه): مقداری جوش شیرین را به طور کامل و یکنواخت روی سطح خشک گبه بپاشید. اجازه دهید حداقل ۲ تا ۳ ساعت (یا یک شب) بماند. سپس آن را کاملاً با جارو برقی جمع کنید. جوش شیرین یک بوگیر طبیعی و قدرتمند است.
3. هوادهی: گبه را در سایه و در معرض جریان هوای آزاد قرار دهید تا بوی نامطبوع آن از بین برود.

مقابله با بید زدگی

1. پاکسازی عمقی: در صورت مشاهده بیدزدگی، باید بلافاصله تمام قسمت‌های گبه را تمیز کنید.

2. سمپاشی ملایم: از مواد ضد بید مخصوص فرش‌های پشمی و به صورت کنترل شده استفاده کنید. (بهتر است این کار توسط متخصص انجام شود).

3. قرص نفتالین/کافور: اگر می‌خواهید گبه را برای مدتی انبار کنید، حتماً آن را تمیز کرده، لوله کنید و همراه با مقداری کافور یا نفتالین در یک پارچه نخی بپیچید و در محیط خشک نگهداری کنید.

نتیجه‌گیری: راز ماندگاری گبه شما

تمیز کردن گبه نیازمند دقت، حوصله و آشنایی با جنس پشمی آن است. با جارو کشیدن منظم در جهت خواب فرش، اقدام فوری برای لکه‌بری با مواد ملایم، می‌توانید مطمئن باشید که گبه سال‌ها با همان زیبایی روز اول، مورد استفاده قرار گیرد. اگر به دنبال خرید فرش گبه با کیفیت و اصیل هستید، به صفحه سایت فرش مرداس مراجعه کنید و بهترین مدل‌ها را انتخاب کنید.